Zgodnie z Prawem Bankowym, instytucja finansowa ma obowiązek poinformować konsumenta dlaczego nie udzieliła mu kredytu.
Powodów do odmowy, bank może mieć kilka. Szególnie teraz nie jest to dużym zaskoczeniem. Stopy procentowe i oprocentowania kredytów rosną wraz z inflacja jak oszalałe.
Niestety do tej pory banki dawały mało wyjaśnień odrzucanym konsumentom. Zazwyczaj uzasadnienie było lakoniczne i powierzchowne. Jak na przykład, brak zdolnośći kredytowej lub jest pan/pani w grupie klientów podwyższonego ryzyka.
Ale co tak naprawde to oznacza?
Prawidłowe wyjaśnienie banku, powinno tłumaczyć dokładnie co, zrot “podniesione ryzyko” dla banku oznacza – np. to że klient pracuje w branży, w której – w opinii banku – zatrudnienie jest niestabilne.
Już jakiś czas temu pisaliśmy o tym z jakich powodów kredyt hipoteczny może zostać odrzucony. Dziś przyjrzyjmy się temu tematowi jeszcze bliżej. Dodatkowo na końcu znajdziecie link do artykułu, który zawiera przykładowy wniosek do banku, o uzasadnienie negatywnej decyzji kredytowej.
Przejdźmy do rzeczy.
Spis Treści
Jak już pisaliśmy w naszym poprzednim artykule na ten temat, istnieje kilka oczywistych dla banków powodów odmowy.
Jak donosi BIK, banki w pierwszym półroczu tego roku udzieliły o jedną trzecią mniej kredytów niż w 2019 roku.
Najprawdopodobniej jest to skutek pandemii. Banki wyśrubowały swoje wewnętrzne procedury dotyczące przyznawania kredytów, ponieważ nie wiedziały jakie będą rozmiary szkód wywołanych zamknięciem gospodarki.
Odcinając całym grupom konsumentów dostęp do uzyskania kredytu czy pożyczki.
Czytając opinie ekspertów na ten temat, pojawiają się informacje o bankach, które wprowadziły obostrzenia w swoich wewnętrznych procedurach. Wyraźnie blokują one dostęp do kredytu np: osobom prowadząch jednoosobową działalność gospodarczą, osobom pracującym w turystyce, handlu czy rozrywce. To znaczy w sektorach, które odczuły najbardziej negatywne skutki kryzysu gospodarki po Covidowej.
Dodatkowo, osoby które właśnie korzystały z (dopuszczalnych w świetle prawa) “wakacji kredytowych”, mogą spotkać się z odmową wniosku o kredyt. Dlaczego? Ponieważ bank chce zobaczyć czy rozpoczniesz regularne spłacanie rat zaciągniętego zobowiązania. Klient taki trafia pod kilkumiesięczną “obserwację”. Nie ma konkretnej odpowiedzi ile w takim wypadku poczekać by zwiększyć swoje szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku. 2, 3 czy może 4 miesiące.
Otóż, zgodnie z tekstem ustawy o Prawie Bankowym (z dnia 29 sierpnia 1997 r.), znowelizowanej z dniem 4 maja 2019, banki po odrzuceniu podania o kredyt, mają obowiązek, na piśmie, zaprezentować konsumentowi wyjaśnienie dokonanej oceny zdolności kredytowej”. [Art. 70a Prawa bankowego].
Wcześniej tylko przedsiębiorcy mogli liczyć na jasną odpowiedź. Klienci indywidualni musieli sami dojść do sedna sprawy.
Tematem zainteresowała się także Komisja Nadzoru Finansowego. Wystosowała ona do banków pismo, z zaleceniem by podawały one klientom bardziej szczegółowe informacje z powodami odrzucenia wniosku o kredyt. W oświadczeniu wydanym przez KNF czytamy:
“Kwestionowaną przez UKNF praktyką podmiotów zobowiązanych do udzielania informacji na temat przeprowadzonej oceny zdolności kredytowej jest przekazywanie ogólnych stwierdzeń (kategorii danych) bez wskazania konkretnych i szczegółowych danych o wnioskującym oraz jego sytuacji finansowej, które miały wpływ na podjętą przez kredytodawcę decyzję kredytową. Taka praktyka stoi w sprzeczności z ratio legis zmian wprowadzonych w związku ze stosowaniem RODO do ustawy – prawo bankowe”
“(…) kluczowe znaczenie ma uzyskanie konkretnych i odpowiednio szczegółowych informacji, w oparciu o które kredytodawca ocenił zdolność kredytową wnioskującego. W związku z tym, podanie przez podmiot udzielający kredytu jedynie kategorii danych – np. kwalifikacji wnioskodawcy, miejsca zatrudnienia lub wykonywanej działalności, źródła dochodu lub przychodu, danych o gospodarstwie domowym i wydatkach, danych o miejscu zamieszkania, danych o wysokości i stabilności dochodu – nie realizuje w odpowiednim stopniu prawa wnioskującego do uzyskania wyjaśnień, nie czyni zadość celowi omawianego przepisu i nie daje możliwości podjęcia skutecznych działań mających na celu poprawienie zdolności kredytowej”.
(…)Ponadto, UKNF zaleca, aby w związku z decyzją o odmowie udzielenia kredytu, kredytodawcy każdorazowo informowali wnioskujących o terminie w jakim mogą oni uzyskać wyjaśnienia dotyczące dokonanej przez kredytodawcę oceny zdolności kredytowej”.
Jeśli decyzja o odmowie podjęta automatycznie, za pomocą komputerowego programu stworzonego na podstawie algorytmu obsługiwanego przez człowieka, była twoim zdaniem błędna, to masz prawo poprosić bank o wykonanej kolejnej analizy, tym razem wykonanej przez analityka banku.
Ale skąd masz wiedzeć czy decyzja została podjęta automatycznie ?
Otóż, ta informacja powinna zostać ci przekazane już na samym początku składania wniosku o kredyt. Powinna być zamieszczona w pouczeniu dotyczącym przetwarzania danych.
Ale wyobraźmy sobie, że jakoś to nam umknęło i nie wiemy.
W takim wypadku, możemy sprawdzić je, zaglądając na internetową stronę banku i czytając politykę prywatności danej usługi finansowej.
Aby dowiedzieć się jak powinien wyglądać wniosek o pisemne uzasadnienie przyczyn odmowy kredytu, przeczytajcie nasz kolejny artykuł.